Het kabinet sluit niet uit dat er vanwege de opmars van de omikronvariant al volgende week nieuwe coronamaatregelen moeten worden aangekondigd. Die waarschuwing gaf minister Hugo de Jonge in het coronadebat met de Tweede Kamer. Hij zegt de boostercampagne daarom maximaal te willen opschalen.
Volgens De Jonge is het coronabeeld enerzijds positief, omdat de besmettingscijfers duidelijk dalen. Die daling betreft echter de deltavariant, beklemtoonde hij. ,,De wedstrijd tegen delta zijn we aan het winnen, alleen staan we nu aan de vooravond van een omikrongolf die potentieel een enorm effect kan hebben op de cijfers in januari en februari.”
De Jonge wijst op de laatste informatie uit het Verenigd Koninkrijk en Denemarken, die weinig goeds voorspelt. Hoewel daar veel minder maatregelen gelden dan in Nederland, zijn de signalen zorgelijk. ,,Elke twee tot drie dagen dupliceren de besmettingen.”
Veel onduidelijkheid
Tegelijk bestaat er nog veel onduidelijkheid. ,,Omikron lijkt besmettelijker, maar in welke mate weten we nog onvoldoende. En in welke mate trekt de variant zich minder aan van de opgebouwde immuniteit?” Die onduidelijkheid is de reden dat het Outbreak Management Team nog geen nieuw advies heeft uitgebracht, antwoordde hij op vragen van de VVD. ,,Elke dag krijgt het OMT nieuwe stukjes informatie binnen over omikron en dat zal komende weken zo blijven.”
Afhankelijk hiervan kan het OMT vrijdag of volgende week al met een nieuw advies komen, aldus De Jonge. ,,Het zou dus kunnen gebeuren dat wij als kabinet ons volgende week alweer bij u als Tweede Kamer melden met nieuwe coronamaatregelen.”
Grenswaarden
Omikron is ook de reden dat het kabinet volgende week toch de basisscholen sluit en de avondlockdown tot half januari te verlengen. De Jonge, die misschien wel zijn laatste coronadebat voerde, zei er stevig van te balen. ,,Niet voor niets hebben we steeds volgehouden de scholen niet eerder te zullen sluiten.”
Ook onderwijsminister Arie Slob, eveneens aanwezig in de Tweede Kamer, zegt zeer teleurgesteld te zijn. ,,In één week tijd is er echter enorm veel veranderd, kijk de OMT-adviezen van deze week en die ervoor maar op na.”
De Jonge wees er op dat de besmettingscijfers zonder omikron begin of medio januari zouden uitkomen onder de grenswaarden van 25 ic opnames en 100 nieuwe ziekenhuisgevallen per dag. In plaats daarvan dreigt weer een nieuwe piek. Het RIVM verwacht omikron komende maand al de deltavariant verdrijft als dominante coronaversie.
Chagrijn
Het besluit zorgt voor groot chagrijn in de Tweede Kamer, zo bleek in het debat vanmiddag. Hoewel de meeste andere fracties de verlenging steunen, is er zware kritiek op met name het lange wachten met sluiting van de basisscholen. ,,Dit is een hard gelag voor de kinderen, hun ouders en docenten,” zei Eva van Esch van de Partij voor de Dieren.
Ze benadrukte dat het Outbreak Management Team (OMT) al drie weken eerder advies uitbracht en dat de Tweede Kamer al eerder aandrong op een besluit. Volgens de PvdA blijft het kabinet achter de feiten aanlopen. ,,Het lijkt alsof het kabinet telkens te laat ingrijpt”, stelde Attje Kuiken. De SGP noemde de late sluiting zelfs ‘onwerkbaar’ voor ouders en onderwijs.
Verdedigbaar
De oppositie wijst verder op de inconsequenties die de sluiting meebrengt. ,,De scholen zijn dicht, maar mensen kunnen overdag wel naar de Ikea, de kroeg en de Efteling is gewoon open”, stelde Kuiken. GroenLinks vraagt zich af waarom het kabinet niet kortstondig de pretparken sluit. ,,Wij hebben liever kort daadkrachtig ingrijpen in plaats van wéér een kwakkelwinter”, stelde Lisa Westerveld.
Volgens D66 is de late schoolsluiting symptomatisch voor de hele corona-aanpak. ,,Heel Europa wordt getroffen door de nieuwe omikronvariant, alleen lijkt corona Nederland continu het hardst te treffen, stelde Jan Paternotte.
Bittere pil
,,Ik zie dat er in de rest van Europa eerder en meer geboosterd is, vaker getest wordt, een 2G-beleid geldt en meer belang gehecht wordt aan ventilatie”, aldus Paternotte. Gevolg is dat onder meer in Duitsland en België de horeca nog open is, terwijl hier alles na vijf uur dicht is.
Regeringspartij VVD kon er weinig tegenin brengen. ,,De schoolsluiting is een bittere pil. Het was inderdaad prettig geweest als het kabinet dit eerder had besloten, dan hadden ouders en scholen zich daarop kunnen voorbereiden”, meende Aukje de Vries. Ze beklemtoonde echter het besluit ‘verdedigbaar’ te vinden.
Trage boostercampagne
Kritiek was er wederom op de trage start van de boostercampagne. ,,Niet de golf is het probleem, maar de dijk die we daar tegen opwerpen”, stelde SP-woordvoerder Maarten Hijink. Desalniettemin zijn de meeste fracties content met de aangekondigde versnelling van de campagne. Zo wordt de tijd tussen booster en laatste vaccinatie bekort van een half jaar tot drie maanden, beloofde minister Hugo de Jonge (VWS) deze week.
Voor het einde van dit jaar kunnen alle Nederlanders van 45 en ouder een afspraak maken, beloofde De Jonge. De weken erna krijgen alle volwassenen boven de 18 jaar een booster aangeboden. In totaal gaat het om 8,5 miljoen volwassenen. ,,Het gaat bloed, zweet en tranen kosten bij de GGD’s, maar we gaan maximaal opschalen naar een miljoen boosterprikken per week. Ik heb er vertrouwen in dat dat lukt.”
Hij hoopt dat de boostercampagne eind januari klaar is. ,,Maar dat hangt mede af van de opkomst. Die is nu circa 80 procent, leren onze ervaringen. Dat is eigenlijk te weinig, we hoopten natuurlijk op 100 procent.”
Vrije inloop
Wat de SP betreft, kan het nóg sneller. Fractiewoordvoerder Hijink stelt voor ‘de bureaucratie opzij te vegen’ in de vaccinatiecentra en vrije inloopuren mogelijk te maken. ,,Laten we er voor zorgen dat alle Nederlanders van 50 jaar en ouder voor het einde van het jaar zonder afspraak naar een grote vaccinatiestraat kan gaan voor een booster.” Hij wees op de overbezette telefoonlijnen van de GGD, waardoor het veel mensen moeite kost om een afspraak te maken.
De Jonge zei voorstander van minder bureaucratie te zijn, maar tegelijk moeite met volledig vrije inloopuren te hebben. Hij wijst onder meer op de grote files die zich in Leiden voordeden. ,,Het werken met afspraken helpt om locaties veel efficiënter te gebruiken, zeggen de professionals die meer vaccinatiecampagnes hebben gedaan. Je kunt daardoor veel meer massa maken.”
Laatste debat De Jonge?
In het coronadebat was eveneens aandacht voor de persoon van De Jonge zelf. Diverse parlementariërs wezen er op dat het misschien wel diens laatste coronadebat was als minister van Volksgezondheid.
Voor Denk-kamerlid Tunahan Kuzu vormde het aanleiding voor een felle aanval op De Jonge. ,,Ze zeggen dat een vertrekkend minister altijd een bedankje verdient, alleen heb ik geen idee waarvoor. Moeten we hem bedanken voor de vaccinatiestrategie of de boostercampagne? Moeten we hem bedanken voor de QR-samenleving en de coronapas? De enorme tweedeling in de samenleving? Werkelijk niets is goed gegaan.”
Het leverde aan het eind van het debat een pleidooi van De Jonge’s eigen CDA op. ,,Mij is altijd geleerd dat je op de bal moet spelen, niet op de man”, zei Joba van den Berg. Ze werd gesteund door de SP. ,,Ik sta helemaal achter deze oproep. Als je hoffelijker richting de persoon bent, kun je juist harder zijn in je politieke oordeel”, stelde parlementariër Maarten Hijink.
